Islam jest podzielony prawie od samego początku. Różnice wydające się nam bardzo niewielkimi, dla muzułmanów stanowią rów nie do przeskoczenia. Szyici i sunnici często żyją obok siebie w przyjaźni, ale czasem te kosmetyczne różnice doktrynalne powodują, że sięgają po broń. Nie jest łatwo zrozumieć istotę sporu tylko z książek. Warto tam pojechać, rozmawiać ze zwykłymi ludźmi i z autorytetami religijnymi. A jeśli nie da, to cóż… Trzeba czytać takie rzeczy jak „The Sunna and Shi’a in History. Division and Ecumenism in the Muslim Middle East”.

Książka jest zbiorem artykułów pod redakcją dwóch profesorów z Tel Aviv University. Dwanaście tekstów analitycznych traktuje o konflikcie, czy raczej podziale islamu od zarania do dzisiaj. Generalnie podział dotyczył różnicy w postrzeganiu spadku władzy po śmierci Mahometa – szyici byli przekonani, że władzę powinni dzierżyć potomkowie Proroka, a sunnici byli odmiennego zdania.

From the very beggining, the Sunni-Shi’i divide revolved mainly around political issues, which did, however, also involve doctrinal elements regarding the authority of the rules. The Shi’is contended that „Ali – the Prophet’s cousin and son-in-law – and his male descendants, the Twelver Imams, had inherited Muhammad’s charisma, and were hence entitled not only to be his political successors but also to wield religious authority. But the majority, which later amalgamated into a Sunni community, believed thad the Prophet’s successors (caliphs) did not inherit Muhammad’s charisma, and therefore only held his political power and authority.

Bardzo ciekawe są artykuły dotyczące Imperium Otomańskiego. W ogóle największą uwagę badaczy przyciągnął Irak, co oczywiste z racji najważniejszych, najświętszych (obok Mekki rzecz jasna) miejsc szyizmu. Osobne rozdziały poświęcono Libanowi (świetna analiza strategii rozwoju Hezbollahu), Iranowi i Egiptowi. Rosnące znaczenie szyizmu – zdecydowanie większe niżby to wynikało z demografii, wydaje się zaskakiwać autorów. Szkoda, że żaden nie pokusił się o głębszą analizę tego zjawiska. Brakuje mi także artykułu dotyczącego różnic obyczajowych między sunnitami i szyitami, analizy antropologicznej, kulturowej, bo te różnice także pozwalają lepiej zrozumieć podział. Mimo wszystko to jedna z lepszych książek na temat islamu jakie czytałem.